روش چاپ فلکسو یا فلکسوگرافی

چاپ فلکسو یا فلکسوگرافی (Flexography) یک روش چاپی است که در آن با استفاده از یک کلیشه ژلاتینی عمل چاپ صورت می‌گیرد. این نوع چاپ دراصل نسخه پیشرفته‌ای از لترپرس است. چاپ فلکسو بر روی طیف گسترده‌ای از سطوح از جمله ورق‌های PVC، فلزی (قوطی‌های فلزی) یا آلومینیومی (آلومینیوم بیلیستر، مصارف دارویی و غذایی)، سلفون، فیلم‌های متالایز و کاغذ مورد استفاده قرار گیرد. چاپ فلکسو کاربرد وسیعی در صنایع بسته‌بندی و لیبل دارد.

مزایای چاپ فلکسو

فلکسو مزایای فراوانی نسبت به چاپ افست دارد. چاپ فلکسو بروی انواع سطوح چاپی از قبیل فیلم‌های پلیمری، کاغذ و مقوا، فویل‌های فلزی (آلومینیومی) و … انجام می‌شود. از جمله محصولات چاپ شده با این شیوه روزنامه، جعبه‌ها مقوایی، کیسه‌های خرید فروشگاهی، بسته بندی‌های بهداشتی و غذایی، لیبل‌های پشت چسبدار (انواع برچسب)، لیوان‌های کاغذی، پاکت‌های مختلف و کاغذ دیواری می‌باشند

مرکب‌های فلکسو شبیه به مرکب‌های استفاده شده در چاپ روتوگراور است. با گرانروی (ویسکوزیته) پایین و با مرکب‌های افست که خمیری (ویسکوزیته بالا) هستند متفاوت است. در حقیقت مرکب فلکسو آبکی‌تر است. این گرانروی پایین باعث خشک شدن سریع، تولید بیشتر و در نهایت پایین آوردن هزینه‌های تولید می‌شود.

سرعت چاپ فلکسو بسیار بالاست و با توجه به رشد فناوری‌ها تا ۷۵۰ متر در دقیقه می‌رسد. دستگاه‌های فلکسو با عرض بالا (واید وب) بیشتر در صنایع تولید بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای دستیابی به بهره‌وری و تولید بیشتر، رول‌های به صورت عرض بالا تولید می‌گردد و در نهایت به تناسب نیاز آن‌ها را برش می‌دهند.

مراحل چاپ فلکسو:

۱- ساخت کلیشه یا پلیت

در ساخت کلیشه فلکسو از پلیت‌های فتوپلیمری حساس به نور استفاده می‌شود. یک لایه فیلم نگاتیو روی سطح پلیت زیر نور ماورا بنفش قرار می‌گیرد. قسمت‌هایی از کلیشه پس از عبور نور از فیلم نگاتیو سخت شده و سایر بخش‌ها نرم باقی می‌ماند. سپس آن را داخل محلول (آب یا حلال) شستشو قرار می‌دهند و با یک بُرس آن را می‌شویند. این پلیت در یک واحد گردان شستشو که حاوی محلول آب و مایع صابونی با دمای ۴۰ درجه سانتیگراد است، شسته می‌شود.

۲- چسباندن کلیشه

در فرآیندهای چاپ برای هر رنگ که باید در چاپ استفاده شود، نیاز به یک پلیت خواهیم داشت که بر روی یک واحد چاپ یا نورد یا سیلندر نصب می‌شود. برای تکمیل یک تصویر هر واحد باید دقیقا در محل خود چاپ شود که به آن انطباق چاپ یا رجیستری گفته می‌شود. برای دستیابی به این دقت و اطمینان از رجیستری باید در هر یا پلیت یک علامت قرار دهیم که به آن رجیستر می‌گویند. چیزی شبیه به یک علامت بعلاوه (+) با ابعادی کوچک (کمتر از ۰/۳ میلی متر) که به عنوان یک شاخص عمل می‌کند. یعنی تمام واحدهای چاپ باید در یک نقطه بروی یکدیگر منطبق شوند.

۳- چاپ

چاپ فلکسو توسط پلیت ژلاتینی برجسته بر روی یک سطح فتوپلیمری انجام می‌شود. نواحی ترام دار یا تصویر در سطحی بالاتر از نواحی غیر چاپی قرار می‌گیرند. یک نورد واسط غوطه ور در مخزن رنگ، مرکب را به یک نورد آنیلوکس کرومی یا سرامیکی منتقل می‌کند. سپس آنیلوکس مرکب را به پلیت می‌رساند، که خود از سطحی منظم و دارای حفره‌ها و دیوارهای یکسان می‌باشد.

برای اطمینان از یک چاپ قابل قبول باید میزان مرکب انتقالی توسط نورد آنیلوکس کنترل شود تا سطح کار دارای لکه، نقطه و کثیفی حاصل از اضافه حجم مرکب نباشد. قطعه‌ای بنام تیغه چاپ (doctor blade) هم مانع از رسیدن مرکب اضافی از آنیلوکس به سطح پلیت می‌شود و در کیفیت چاپ تاثیر گذار است. در نهایت با تحت فشار قرار گرفتن سطح چاپی مابین کلیشه فلکسو و سیلندر چاپ عمل انتقال تصویر انجام می‌شود. مرکب قبل از رسیدن به نورد بعدی توسط یک واحد خشک کن، خشک می‌شود. چندین نوع مرکب برای فلکسو موجود است، مرکب‌های پایه حلال، پایه آب، یووی و EB که هر کدام به طریقی خشک می‌شوند.