تعریف ترام
در چاپ افست یک کلیشه به نام زینک ایجاد می‌شود که نقش واسطه چاپی را بر عهده دارد. اگر با ذره‌بین به زینک آماده چاپ نگاه کنیم نقاط بسیار ریزی می‌بینیم که گاهی از هم دور شده و گاهی متراکم‌تر می‌شوند. قطر این نقاط هم متغیر است. به این نقاط ریز که سایه روشن‌های تصویر را تشکیل می‌دهند ترام گفته می‌شود. ترام در حقیقت کوچکترین واحد یک کار چاپی است.
تفکیک ترام‌ها
وقتی که یک تصویر رنگی برای ایجاد زینک به لیتوگرافی ارسال می‌شود. لیتوگرافی پس از فرم‌بندی و تنظیم کالر بار (Color bar) کار تفکیک رنگ را انجام می‌دهد. همانطور که می‌دانید، هر کار چاپی از ۴ رنگ اصلی فیروزه‌ای (C)، ارغوانی (M)، زرد (Y) و مشکی (K) تشکیل می‌شود. لذا برای نگاشتن زینک، هر تصویر به چهار رنگ تفکیک می‌شود و برای هر رنگ یک زینک جداگانه ایجاد می‌شود.
انواع ترام:
- ترام AM
- ترام FM
در ترام AM اندازه ترام‌ها یکسان بوده و فاصله ترام‌ها متغیر است. در ترام FM اولا ترام‌ها بسیار ریزتر بوده و فواصل ترام ها نیز متغیر است. لذا دقت چاپ بیشتری ارایه می‌دهد. ترام بندی FM بسیار بعد از نوع AM ابداع شد.
زوایای ترام:
باید بدانید که زاویه ساخت ترام‌ها در هر کدام از رنگ‌های چاپی متفاوت است. یعنی هر چهار ترام‌بندی با زاویه یکسان (مثلا ۰ درجه) ساخته نمی‌شود. به نظر شما دلیل این چیست؟
دلیل این به سیستم بینایی ما بر می‌گردد. اعصاب بینایی ما زوایای ۰ یا ۹۰ درجه را بیشتر تشخیص می‌دهند و کمترین تشخیص مربوط به زاویه ۴۵ درجه است. مثلا در شکل لوزی که قطرهای آن زاویه ۹۰ درجه می‌سازند، نسبت به مربع که قطرهایش زاویه ۴۵ درجه دارند سریع‌تر تشخیص داده می‌شود. از طرفی چنان‌چه اختلاف زاویه دو ترام مختلف کمتر از ۳۰ درجه باشد، حالتی خاص در چاپ پدید می‌آید که به آن پیچازی گفته می‌شود. در این وضعیت لطافت کار رنگی از بین رفته و پیچش‌های متعددی در کار چاپی دیده می‌شود.
طبق آزمایش‌های مختلف و اطلاعات فوق، در چاپ افست بهترین ترکیب زاویه‌های ترام C=۱۵ M=۷۵ Y=۰ K=۴۵ است. در چاپ فلکسو این زوایا ۷٫۵ درجه کمتر است. نکته جالب اینکه رنگ مشکی یا K به دلیل اینکه بیشتر از همه رنگ‌ها قابل دیدن است در زاویه ۴۵ درجه که کمتر به چشم می‌آید، قرار داده شده و رنگ زرد که کم‌رنگترین رنگ CMYK است در زاویه صفر یا ۹۰ درجه که بیشتر به چشم می‌آید، قرار داده شده است.
دقت یا رزولوشن ترام
دقت ترام بر اساس ریزی یا درشتی آن تعریف می‌شود. واحد دقت ترام، lpi یا خط در اینچ است. هر چه ترام درشت‌تر باشد تعداد خط در یک اینچ کمتر می‌شود. بنابراین وضوح پایین‌تر می‌آید. میزان lpi به فاکتورهای متعددی از جمله دستگاه چاپ و نوع کاغذ، بستگی دارد. معمولا لیتوگرافی از شما می‌پرسد که نوع کاغذ شما گلاسه است یا تحریر؟ چون میزان جذب مرکب در تحریر بیشتر است، پس باید lpi کمتری لحاظ شود تا وضوح مطلوبی بدست آید. پس متوجه شدیم که lpi بالا همیشه مطلوب نیست. در چاپ افست lpi بین ۱۵۰ تا ۲۲۰ معمول است. در چاپ روزنامه با کاغذهای نازک و نامرغوب، این مقدار تا ۱۲۰ پایین می‌آید.
جمع‌بندی
همیشه سعی کنید یک لیتوگرافی مجرب را برای امور چاپی انتخاب کنید تا خروجی چاپی مطلوبی داشته باشید. آنچه یک کار چاپی خوب را فراهم می‌کند تنها دستگاه‌های مدرن و به روز نیست. بلکه کسی است که با آن دستگاه کار می‌کند. اطلاعات فنی بالای مجری کار نقش حیاتی را در کار خروجی ایفا می‌کند.
